Wykopy pod fundamenty – prace ziemne przy budowie domu

Zanim zacznie się robić wykopy pod fundamenty, najpierw trzeba dokładnie wyznaczyć na działce miejsce, w którym stanie dom. Nazywa się to wytyczaniem fundamentów.

Wytyczanie fundamentów zlecamy uprawnionemu geodecie. Na podstawie dokumentacji projektowej wytycza on w terenie i oznacza wszystkie charakterystyczne punkty oraz osie geometryczne budynku. Cena jego usługi zależeć będzie od różnych czynników, m.in. od: powierzchni działki, trudności terenu, a co za tym idzie – stopnia skomplikowania usługi, lokalizacji (taniej jest poza granicami miast). Minimalny koszt wytyczenia fundamentów to 500-600 zł. Geodeta dokonuje też wpisu do dziennika budowy oraz sporządza mapę sytuacyjno-wysokościową dla działki – jej koszt to również minimum 500 zł.

Uwaga! Zanim rozpoczniemy prac ziemne, upewnijmy się, że w miejscu, gdzie planujemy robić wykopy pod fundamenty, nie ma przewodów instalacji (np. gazowej czy wodno-kanalizacyjnej).

Głębokość wykopów

Wykopy pod fundamenty robi się na taką głębokość, na jaką przewidziano posadowienie domu. Jeśli w którymś miejscu wykopy pod fundamenty przekopiemy za głęboko, trzeba je później do wyznaczonej głębokości uzupełnić, wypełniając chudym betonem, zwanym też chudziakiem (beton nienośny klasy nie wyższej niż C8/10) albo piaskiem stabilizowanym cementem. Nie można po prostu zasypać ich gruntem rodzimym, ułożonym bez zagęszczenia.

Prace ziemne – mechanicznie czy ręcznie

Wykopy pod fundamenty można wykonywać mechanicznie, wynajmując koparkę albo ręcznie – łopatą. Wcześniej z obszaru, gdzie zaplanowano wykopy, trzeba usunąć i odłożyć warstwę ziemi urodzajnej (humusu). 

Jeśli decydujemy się na wynajęcie koparki, prace zajmą nie dłużej niż dzień lub dwa; poza tym niepotrzebną ziemię z wykopu od razu możemy załadować na wywrotkę i wywieźć. Koszt wynajęcia sprzętu (z operatorem) to 80-150 zł/godzinę (albo 35-65 zł/m3); czasem trzeba też zapłacić za dojazd.

Uwaga! Jeśli planujemy wynajęcie ciężkiego sprzętu do budowy, lepiej wstrzymajmy się z budowaniem ogrodzenia, żeby nie utrudnić manewrowania.

Wykopy pod fundament wykonywane ręcznie potrwają znacznie dłużej, a często mogą przy tym okazać się droższe. To praca na kilka dni i dla kilku osób, w dodatku nie najłatwiejsza – wykop trzeba umiejętnie zabezpieczyć (np. przy ostrych skarpach krawędzie wykopu za pomocą desek układanych na krawędzi), a w odległości 60 cm od wykopów nie ustawiać nic ciężkiego. Czasochłonne jest też wywożenie ziemi taczkami. Cena robocizny zależy od rodzaju gruntu i wynosi od 25-40 zł/m3 (jeśli na działce mamy piasek) do 55-100 zł/m3 (w przypadku gruntów spoistych).

Wykop pod fundament – sposób wykonania

Grunt możemy usunąć albo spod całego obrysu budynku, albo tylko z miejsc, gdzie znaleźć się mają ławy fundamentowe. Sposób wykonania wykopu zależy m.in. od rodzaju gruntu. Jeśli np. mamy na działce słabo zagęszczony piasek, trudno w nim będzie robić wąskie wykopy pod ławy – łatwiej wykonać wykop pod całym domem. Powinno wynająć się do tego koparkę, ale ostatnie 10-15 cm najlepiej wybrać ręcznie, żeby nie przegłębić wykopu.

Aby łatwiej było później ustawiać deskowanie ław, na dnie wykopu warto ułożyć warstwę chudego betonu. Problemem przy tym sposobie wykonania wykopu może być składowanie ziemi (zwłaszcza, jeśli działka jest nieduża).

Szybciej jest wybrać grunt tylko z tych miejsc, w których mają być zrobione ławy. Wybrany grunt składuje się wtedy na nienaruszonych fragmentach podłoża w obrysie domu. Później obsypie się nim ławy, wyrówna wewnątrz ścian fundamentowych i zagęści. Jeśli ławy mają być wylewane nie w deskowaniu, ale bezpośrednio w gruncie, wykopy przed betonowaniem trzeba wyłożyć folią.

Uwaga! Jeśli robimy wykopy tylko pod ławy (a nie pod całym domem), pamiętajmy, by ich górna część była z jednej strony szersza, żeby łatwiej można było później murować ściany fundamentowe.