Szalunki fundamentowe – jakie są rodzaje? Jak montować?

Szalunki fundamentowe są niezbędne podczas realizacji posadowienia budynku. Deskowanie ma za zadanie nadać kształt konstrukcji fundamentowej. Szalunek fundamentowy może być wykonany z desek lub płyt drewnopochodnych albo mieć formę systemową (gotową). Deskowaniem mogą być także skarpy wąskoprzestrzennego wykopu.

Szalunek fundamentowy musi być wytrzymały, aby nie uległ zniszczeniu na skutek rozpierania przez mieszankę betonową. Powierzchnia deskowania musi z kolei zapewniać możliwość jego zdjęcia po osiągnięciu przez beton odpowiedniej wytrzymałości.

Czym charakteryzują się szalunki fundamentowe tradycyjne?

Fundamenty monolityczne wymagają zaszalowania w celu utworzenia odpowiedniej bryły geometrycznej. Najbardziej tradycyjnym rozwiązaniem w tym zakresie jest wykonanie szalunku z desek sosnowych. Grubość pojedynczego elementu deskowania wynosi wtedy od 2,5 do 3,2 cm. Wykonanie konstrukcji szalunku tego typu jest bardzo pracochłonne. Do odpowiedniego podparcia deskowania są potrzebne odpowiednie krawędziaki z drewna. W niektórych miejscach przydają się także małe drewniane kliny.

Do utworzenia deskowania można użyć także materiałów drewnopochodnych. Do tego celu nadają się płyty OSB o minimalnej grubości wynoszącej 18 mm, średniogęste płyty MFP o wysokości przekroju z zakresu od 18 do 21 mm lub wyroby na bazie sklejki szalunkowej (najczęściej brzozowej lub topolowej) powleczonej zaimpregnowanym papierem. Montaż drewnopochodnych elementów płytowych przebiega znacznie szybciej w porównaniu do desek. Biorąc pod uwagę wymiar pojedynczej płyty, przed przystąpieniem do szalowania fundamentów warto pociąć poszczególne wyroby na mniejsze fragmenty.

Czy warto wybrać gotowe szalunki fundamentowe?

Gotowe szalunki fundamentowe można wykorzystać, oprócz konstruowania elementów posadowienia, także do tworzenia ścian. Elementy tego typu mają konstrukcję ramową ze stali lub aluminium. Obustronnym powleczeniem rusztów są płyty ze sklejki. Szalunki systemowe łączy się za pomocą specjalnych łączników. Rozwiązanie to charakteryzuje się najwyższym kosztem. Zakup gotowego deskowania w przypadku budowy domu jednorodzinnego z reguły nie jest więc opłacalny, chyba że po zakończeniu budowy elementy systemu zostaną sprzedane. Warto też mieć na uwadze, że obecnie wiele firm oferuje możliwość wypożyczenia szalunku systemowego. W takim przypadku trzeba pamiętać o dokładnym oczyszczeniu wszystkich elementów systemu, ponieważ w przeciwnym razie możemy nie odzyskać części kaucji wpłaconej przy wypożyczeniu.

Podstawową zaletą systemowych szalunków jest dokładność ich wykonania. Dzięki zastosowaniu kompletnego modułu wykonane konstrukcje są z reguły znacznie bardziej precyzyjne wymiarowo niż ich odpowiedniki szalowane tradycyjnie.

Do gotowego deskowania fundamentów trzeba zaliczyć także szalunek tracony z polistyrenu ekstrudowanego (styroduru). W takim przypadku elementy pełnią najpierw funkcję szalunkową, a następnie izolacyjną.

W jakich sytuacjach można wykonać szalunek pod fundamenty w gruncie?

Szalunek gruntowy pod ławy fundamentowe jest najczęściej wykorzystywany w budownictwie jednorodzinnym. Deskowaniem tego typu są odpowiednio ukształtowane skarpy wąskoprzestrzennego wykopu. Należy pamiętać, że szalunek bezpośrednio w gruncie może zostać wykonany tylko w przypadku, gdy pod obiektem znajduje się odpowiedni rodzaj gruntu. Odpowiednim podłożem są w takiej sytuacji grunty spoiste nieprzepuszczalne dla wody. Wykopy wykonane w takim podłożu są stabilne i nie obsypują się. Do wykonania deskowania gruntowego nie nadają się natomiast grunty niespoiste. Trzeba mieć na uwadze fakt, że nawet grunt spoisty nie w każdych warunkach może być potraktowany jako szalunek. Deskowanie w takiej formie nie może być wykonane w sytuacji, gdy podłoże charakteryzuje się znacznym nawodnieniem. Po wykonaniu wykopu jego spód i boczne skarpy trzeba wyłożyć folią budowlaną chroniącą beton przed bezpośrednim kontaktem z gruntem.

Jak prawidłowo zaszalować fundamenty?

Mimo tego, że szalunek tradycyjny lub systemowy podnosi koszty realizacji stanu zerowego budowy i jest pracochłonny, to warto w niego zainwestować. Wykonanie fundamentu deskowanego jest bardziej stabilne i solidne. Dzięki użyciu płyt lub desek ryzyko mieszania się mieszanki betonowej z gruntem zostaje ograniczone do minimum (folię stosowaną w szalunkach gruntowych w łatwy sposób można uszkodzić). Należy pamiętać, aby szalunek został odpowiednio wypoziomowany. W celu ograniczenia pochłaniania wilgoci z mieszanki elementy drewniane lub drewnopochodne warto zwilżyć wodą. Trzeba mieć również na uwadze, aby powierzchnię deskowania pokryć środkiem o działaniu antyadhezyjnym, który umożliwi sprawne zdemontowanie płyt po osiągnięciu przez beton odpowiedniej wytrzymałości. W trakcie betonowania należy układać mieszankę w taki sposób, aby nie doszło powstania nadmiernego parcia skutkującego zniszczeniem deskowania.