Budowa domu – rodzaje ścian murowanych

Przy podejmowaniu decyzji o budowie domu, najczęściej wybieraną opcją są technologie murowe opierające się przede wszystkim na wymurowaniu ścian zewnętrznych budynku. Popularność tego rozwiązania w naszym kraju wynika z tego, że ściany murowane uchodzą za najbardziej solidne i trwałe. Do wyboru mamy trzy rodzaje ścian murowanych: ściany jednowarstwowe, ściany dwuwarstwowe lub ściany trójwarstwowe.

Ściany murowane można wznosić z różnych materiałów, jednak nie bez powodu do najczęściej wybieranych budulców należy ceramika. Ceni się ją za dużą trwałość, naturalne pochodzenie, czy wysoką izolacyjność termiczną. Szczególnie godne uwagi są nowoczesne ceramiczne pustaki poryzowane. Z takiej ceramiki można wznosić każdy rodzaj murowanych ścian zewnętrznych.

Ściany jednowarstwowe

To mur konstrukcyjny wykończony najczęściej tynkiem. Mur pełni tutaj kilka funkcji jednocześnie: nośną, osłonową oraz izolacyjną, dlatego ściany murowane jednowarstwowe mogą być wykonane tylko z takiego materiału, który zapewni im odpowiednią nośność, dużą wytrzymałość mechaniczną oraz wysoką izolacyjność termiczną. Ściany jednowarstwowe są też mniej narażone na uszkodzenia mechaniczne niż te osłonięte materiałem izolacyjnym. Za parametry termiczne ścian jednowarstwowych w największym stopniu odpowiada współczynnik U – im jego wartość jest niższa, tym ściana będzie cieplejsza. 

Ściany jednowarstwowe muruje się stosunkowo szybko, jednak z uwagi na to, że mur nie będzie osłonięty materiałem izolacyjnym, wymagają bardzo starannego wykonania. Szczególnej uwagi wykonawców wymagają miejsca narażone na powstawanie mostków cieplnych (np. wieniec czy nadproża), przez które ciepło ucieka z wnętrza domu. By temu zapobiec, warto wykorzystywać kompletne rozwiązania takie jak rozwiązania systemowe Porotherm obejmujące poza pustakami podstawowymi również m.in. nadproża ceramiczne.

Ze względu na brak materiału termoizolacyjnego w konstrukcji przegrody, ściany murowane jednowarstwowe powinny charakteryzować się wysoką paroprzepuszczalnością, która umożliwia tzw. oddychanie ścian polegające na swobodnym odprowadzaniu pary wodnej z wnętrza domu. Marka Porotherm oferuje na ściany jednowarstwowe pustaki wykonane z ceramiki poryzowanej umożliwiające budowanie murów energooszczędnych, których współczynnik przenikania ciepła U po otynkowaniu wynosi 0,16 W/(m2K).

Ceramika poryzowana odznacza się również wysoką akumulacyjnością cieplną, co oznacza, że doskonale gromadzi pozyskane ciepło i stopniowo oddaje je do otoczenia. Dzięki porowatej strukturze ceramika poryzowana charakteryzuje się również wysoką paroprzepuszczalnością.

Wszystkie te właściwości budulca ceramicznego zapewniają, że wykonane z pustaków ceramicznych ściany jednowarstwowe nie tylko skutecznie chronią dom przed ucieczką ciepła i je akumulują, ale także zapewniają możliwość tzw. „oddychania” ścian, która jest warunkiem zachowania zdrowego, wolnego od wilgoci i pleśni, mikroklimatu wnętrza.

Ściany dwuwarstwowe

To mur z warstwą ocieplenia. W ścianie dwuwarstwowej murowana warstwa nośna nie odgrywa aż tak znaczącej roli jak w ścianie jednowarstwowej. Materiały murowe, które pozwalają osiągnąć wymagany aktualnymi przepisami współczynnik ocieplenia na poziomie U=0,23 W/(m2K), po dołożeniu dodatkowej warstwy termoizolacji lub termoizolacji o korzystnym współczynniku lambda będą w stanie sprostać wymaganiom obowiązującym w budownictwie energooszczędnym i od 2021 r., czyli obniżenia współczynnika do poziomu U=0,20 W/(m2K) i poniżej tej wartości.

Ściany dwuwarstwowe pozwalają osiągnąć wysokie parametry termoizolacyjne, dlatego są znacznie częściej niż ściany jednowarstwowe stosowane w budownictwie energooszczędnym. To zarazem najbardziej popularny w Polsce rodzaj ściany stosowany przy budowie domów jednorodzinnych – w projektach gotowych najwięcej budynków jest zaprojektowanych właśnie w tej technologii.

Warstwowe ściany murowane nazywane są czasami funkcyjnymi, co oznacza, że każda warstwa mająca inne cechy, pełni w nich osobne wyspecjalizowane funkcje.

Warstwa nośna o grubości 24-29 cm, charakteryzuje się wytrzymałością, szczelnością, dobrą izolacyjnością akustyczną; akumuluje ciepło, przenosi na fundamenty ciężar budynku, obciążenia pionowe od konstrukcji dachu i stropów oraz obciążenia poziome.

Warstwa termoizolacyjna grubości 15-20 cm, mocowana do ściany od strony zewnętrznej, odpowiada za parametry termiczne przegrody.

Warstwa ocieplenia sprawia, że nadproża i wieńce stropowe nie są mostkami termicznymi. Odpowiednia grubość warstwy ocieplenia pozwala osiągnąć wymaganą izolacyjność termiczną ścian.

Mimo iż ściany dwuwarstwowe są droższe w wykonaniu i wymagają większych nakładów czasu i pracy niż budowa ścian jednowarstwowych, są od nich bardziej odporne na błędy wykonawcze.

Takie ściany murowane mogą być wykończone metodą lekką mokrą (w systemie ETICS, dawniej BSO) lub lekką suchą. W metodzie lekkiej mokrej styropian lub wełnę mocuje się do muru, następnie pokrywa zaprawą cementowo-wapienną, zaciąga siatką z włókna szklanego i tynkuje. W metodzie lekkiej suchej do muru przytwierdza się specjalny ruszt konstrukcyjny (najczęściej drewniany), między jego elementami mocuje się termoizolację, następnie wykonuje się ruszt dystansowy zapewniający szczelinę wentylacyjną i całość wykańcza materiałem elewacyjnym – zwykle oblicówką drewnianą lub sidingiem.

Ściany trójwarstwowe (szczelinowe)

Składają się z dwóch warstw murowych, pomiędzy którymi ulokowana jest warstwa termoizolacyjna. Podobnie jak w przypadku ścian dwuwarstwowych, każda warstwa pełni odrębną funkcję. Warstwa wewnętrzna – konstrukcyjna – ma grubość 18-24 cm, charakteryzuje się wytrzymałością, szczelnością, dobrą izolacyjnością akustyczną; akumuluje ciepło, przenosi na fundamenty ciężar budynku, obciążenia pionowe od konstrukcji dachu i stropów oraz obciążenia poziome, np. siłę wiatru.

Warstwa środkowa – termoizolacyjna – ma grubość 20 cm, zapewnia odpowiednią izolacyjność cieplną i akustyczną ściany jako przegrody zewnętrznej. Warstwa zewnętrzna – osłonowa – ma grubość 8-12 cm, chroni ścianę przed wpływami zewnętrznymi, musi być odporna na działanie mrozu i wilgoci atmosferycznej oraz na duże wahania temperatury, pełni również funkcję estetyczną. Dobrym wyborem na uzyskanie efektownej i trwałej elewacji będzie użycie na warstwę zewnętrzną ściany trójwarstwowej cegły klinkierowej lub elewacyjnej. 

Ściany trójwarstwowe zapewniają optymalną izolacyjność termiczną. Podobnie jak w przypadku ścian dwuwarstwowych, można ją zwiększyć pogrubiając warstwę termoizolacji i w ten sposób osiągnąć planowany współczynnik U. Oprócz redukcji kosztów poniesionych na ogrzewanie, rozwiązanie wielowarstwowe zwiększa ekonomikę realizacji budynku, który może powstawać etapowo.

Jednocześnie mamy pełną swobodę zastosowania dowolnego materiału dla warstwy nośnej, ponieważ materiał ten ma za zadanie spełniać jedynie wymagania wytrzymałościowe. Takie ściany murowane tak naprawdę to jedyne rozwiązanie umożliwiające praktycznie dowolne kształtowanie elewacji.