Budowa domu wymaga czujności nie tylko przy doborze materiałów, ale również podczas prac wykonawczych. Nawet jeśli przegrody zewnętrzne będą miały wysokie parametry termoizolacyjne, budynek może być narażony na ucieczkę ciepła z domu. Źródłem strat ciepła są tzw. mostki cieplne, które mogą zwiększyć zapotrzebowanie domu na energię nawet o 50 kWh/m2 rocznie.
Mostki termiczne to miejsca w konstrukcji domu, które mają wyższą przewodność cieplną niż pozostałe płaszczyzny. Powstają na skutek użycia podczas budowy domu niejednorodnych materiałów lub w wyniku popełnienia błędów budowlanych. Mostków termicznych nie da się wyeliminować całkowicie, ale można je zminimalizować – wystarczy zadbać o prawidłowe wykonanie oraz dobrą izolację tych miejsc. Budowa domu jednorodzinnego bez mostków termicznych to gwarancja niższych kosztów ogrzewania budynku w przyszłości.
Mostki termiczne – gdzie powstają
Mostki cieplne najczęściej tworzą się w punktach łączenia ścian i dachu z innymi elementami, takimi jak nadproża, wieńce oraz elementy stolarki otworowej. Do dużych strat ciepła dochodzi również na styku połączeń płyty balkonowej z budynkiem oraz ścian fundamentowych z podłogą na gruncie. Wyróżnia się mostki geometryczne oraz konstrukcyjne.
Mostki geometryczne
Powstają tam, gdzie powierzchnia przegrody zewnętrznej jest różna od powierzchni przegrody wewnętrznej – przykładem tego typu mostków są naroża budynku.
Mostki konstrukcyjne
Mostki cieplne o charakterze konstrukcyjnym powstają w miejscach styku elementów niejednorodnych pod względem materiałowym. Są to m.in. miejsca styku ściany wymurowanej z ciepłej ceramiki z nadprożem wymurowanym ze znacznie chłodniejszego żelbetu. Mostki konstrukcyjne powstają również wtedy, gdy termoizolacja zostanie pocieniona lub zostanie przerwana jej ciągłość. Mostki cieplne liniowe powstają na krawędziach otworów okiennych i drzwiowych oraz w miejscu styku płyty balkonowej ze ścianą.
Mostki cieplne punktowe powstają w miejscach przebicia izolacji termicznej budynku przez łączniki z materiałów o dużej przewodności cieplnej.
Mostki cieplne – dlaczego szkodzą
Mostki termiczne są zagrożeniem dla odpowiedniej izolacyjności cieplnej, ponieważ przez nie ucieka bardzo dużo ciepła. Skutkiem mostków termicznych jest obniżenie temperatury we wnętrzu, co prowadzi do większego zapotrzebowania na energię grzewczą. W wyniku mostków cieplnych pogarsza się także komfort cieplny wnętrz.
Przegrody, w których są mostki termiczne, w zimne miesiące są bardziej narażone na szybsze wychładzanie, co powoduje wzrost różnicy temperatury między tą panującą w pomieszczeniach a temperaturą powierzchni przegród. Na chłodnych powierzchniach może skraplać się para wodna, która powoduje zawilgocenie budynku oraz prowadzi do tworzenia się pleśni – pogarszają więc warunki zdrowotne życia mieszkańców. W efekcie mostków termicznych szybciej dochodzi do niszczenia elementów budynku, co obniża jego trwałość.
Mostki termiczne w obrębie fundamentów
W przypadku budowy na tradycyjnych fundamentach, czyli ławach i ścianach fundamentowych, sposobem na wyeliminowanie mostków termicznych jest izolacja ścian fundamentowych na zewnątrz i wewnątrz. Rozwiązaniem zalecanym jest posadowienie budynku na płycie fundamentowej, która daje możliwość zachowania ciągłości izolacji – płytę fundamentową możemy bowiem zaizolować ze wszystkich stron.
Aby uniknąć mostków termicznych w obrębie piwnic, izolujemy jej ściany na zewnątrz i od środka w taki sposób, by izolacja ścian piwnicy mogła łączyć się z izolacją ściany zewnętrznej i stropu. Jeśli projekt przewiduje podłogę na gruncie, konieczne jest zaizolowanie ścian fundamentowych do samych ław oraz montaż izolacji w podłodze na wysokości ścian zewnętrznych.
Ściany zewnętrzne bez mostków termicznych
Powodem powstawania mostków cieplnych w obrębie ścian zewnętrznych są zazwyczaj błędy wykonawcze lub projektowe. W ścianach jednowarstwowych najczęściej dochodzi do powstawania mostków w okolicy nadproży, wieńca oraz w miejscu montażu stolarki otworowej. Aby ich uniknąć, producenci materiałów murowych proponują specjalne prefabrykowane belki nadprożowe o izolacyjności termicznej zbliżonej do izolacyjności materiału ściennego.
Wieniec izoluje się od zewnątrz co najmniej 6-centymetrową warstwą styropianu lub wełny mineralnej lub specjalnymi płytkami do obudowy wieńca wykonanymi z tego samego materiału co elementy murowe.
W ścianach dwuwarstwowych mostki termiczne pojawiają się najczęściej na skutek pocienienia lub przerwania ciągłości termoizolacji. Typowym przykładem jest poprowadzenie izolacji termicznej ściany domu jedynie do cokołu, podczas gdy ściany fundamentowe nie są ocieplone. Aby zapobiec ucieczce ciepła, na styku obu elementów należy wykonać izolację termiczną sięgającą co najmniej 1 m w głąb gruntu.
Drugim newralgicznym miejscem narażonym na powstawanie mostków termicznych w ścianie warstwowej jest nadproże żelbetowe. Aby było ono odpowiednio ocieplone, należy przedłużyć warstwę izolacji termicznej ściany o 2-3 cm tak, by nachodziła ona na część ościeżnicy. W ścianie trójwarstwowej należy wykonać dwa nadproża (w warstwie nośnej i elewacyjnej) i zachować ciągłość termoizolacji. Aby uniknąć start ciepła przez wieniec, opiera się go na wewnętrznej warstwie nośnej i osłania termoizolacją oraz warstwą elewacyjną.
Okna bez ucieczki ciepła
Najczęstszym błędem wykonawczym powodującym powstawanie mostków cieplnych jest nieprawidłowy montaż okien. Aby uniknąć strat ciepła w obrębie okien montowanych w ścianie jednowarstwowej, powinny być one osadzane mniej więcej w połowie grubości muru. W ścianach warstwowych zaleca się montaż okien w warstwie ocieplenia. Ponieważ wełna mineralna i styropian nie zapewniają wystarczającego podparcia dla okna, producenci okien oferują specjalne profile instalacyjne, dające właściwe podparcie okien.
Jeśli w ścianie dwuwarstwowej okno ma być zlicowane z płaszczyzną muru (na równo z zewnętrzną krawędzią ściany nośnej), trzeba zadbać, aby jego ocieplenie zachodziło na ramę okienną 3-4 cm. Do ciepłego montażu okien są również specjalne zestawy eliminujące użycie pianki montażowej, która pogarsza parametry izolacyjne okien. W ich skład wchodzą pianki poliuretanowe, profesjonalne taśmy paroszczelne i paroprzepuszczalne.
Są też taśmy uszczelniające, działające na trzech płaszczyznach jednocześnie – taśma uszczelnia płaszczyznę zewnętrzną, środkową oraz wewnętrzną za jednym razem. Okna w ścianach trójwarstwowych należy umieścić w płaszczyźnie ocieplenia.