Dach jętkowy – konstrukcja, schemat, wymiary

Rzut dachu jętkowego składa się z pary krokwi i łączącej ich poziomej jętki. Więźba tego typu ma stosunkowo prosty schemat statyczny. Układ elementów konstrukcyjnych dachu jętkowego umożliwia zagospodarowanie pomieszczeń poddasza.

Dach jętkowy podparty jednostolcowy lub dwustolcowy to układ, w którym oprócz krokwi i jętek znajdują się płatwie oparte na słupach. Dodatkowymi elementami zwiększającymi stateczność takiej konstrukcji są ukośne miecze. Schemat statyczny dachu jętkowego podpartego zapewnia mu wysoką nośność i sztywność nawet przy znacznych rozpiętościach.

Dach jętkowy ‒ charakterystyka

Dach jętkowy to więźba o stosunkowo niskich kosztach wykonania cechująca się wysokimi parametrami wytrzymałościowymi. Układ tego rodzaju może być stosowany w budynkach, w których rozpiętość ścian zewnętrznych wynosi od 5 m do nawet 12 m. Optymalne nachylenie połaci dachu jętkowego wynosi około 35°.

Zaprojektowanie i wykonanie więźby jętkowej umożliwia użytkowe wykorzystanie pomieszczeń znajdujących się na poddaszu. Dach tego rodzaju z reguły wpływa na zmniejszenie liczby niepożądanych skosów.

Dach jętkowy pod wieloma względami przypomina więźbę krokwiową. Podstawowa różnica polega na obecności poziomego elementu ‒ jętki rozpierającej sąsiadujące krokwie w danym wiązarze. Zastosowanie takiej belki umożliwia bezpieczne zwiększenie długości krokwi i ich sztywności. Dzięki temu więźby jętkowe mogą być wykorzystywane na budynkach o większej rozpiętości niż w przypadku dachów krokwiowych.

Dach jętkowy to klasyczny przykład konstrukcji rozporowej. W układzie tego typu krokwie u dołu opierają się na murłatach, a w kalenicy stykają się ze sobą. Dodatkowe punkty podparcia krokwi znajdują się w miejscu ich styku z jętką. Poziome elementy rozpierające krokwie są stosowane w ich górnej części (zazwyczaj w 2/3 wysokości od dołu). Długość dolnej części ukośnego elementu zazwyczaj wynosi do 4,5 m, a górnej nie przekracza 2,7 m. Optymalna długość jętki bez dodatkowych wzmocnień wynosi do 3,5 m.

Przekrój dachu jętkowego, a właściwie przekroje poprzeczne krokwi, jętek i elementów konstrukcyjnych ścian stolcowych, zależą w głównej mierze od rozpiętości układu i zakładanych obciążeń (m.in. od ciężaru pokrycia i strefy klimatycznej wiatrowej i śniegowej, w jakiej ma być zlokalizowany budynek).

Jakie pokrycie najlepiej sprawdzi się na dachu jętkowym?

Dach jętkowy jest układem niepodatnym na działanie niekorzystnych czynników pogodowych. Dzięki ogólnej sztywności można go wykorzystywać do przekrywania budynków położonych nawet na obszarach narażonych na silne podmuchy wiatru. Parametry więźby jętkowej (przede wszystkim kąt nachylenia) sprawiają, że dach tego typu może zostać wykończony wieloma rodzajami pokrycia. Właściwie dobrane przekroje poprzeczne elementów konstrukcyjnych tworzących poszczególne ramy i odpowiedni rozstaw pojedynczych wiązarów umożliwiają zastosowanie wykończenia m.in. z blachodachówki, dachówek ceramicznych lub cementowych, a także gontów.

Czym charakteryzuje się dach jętkowy podparty jednostolcowy lub dwustolcowy?

Dach jętkowy podparty to odmiana tradycyjnej więźby jętkowej, w której dodatkowymi elementami konstrukcyjnymi są podłużne płatwie. Więźby płatwiowo-jętkowe są wykorzystywane w sytuacji, gdy konieczne jest zastosowanie jętek o znacznej długości, które niewzmocnione nie zapewniają stabilności układu. Ten typ układu stosuje się przede wszystkim w budynkach o większej rozpiętości ścian zewnętrznych, przekraczającej 7,5 m. Dach jętkowy podparty może składać się z jednej lub dwóch ścian stolcowych – ciągu słupów podpierających zwieńczonych za pomocą płatwi pośredniej. Konstrukcje z jedną ścianą stolcową z reguły podpierają układy wiązarowe o rozpiętości od 7,5 m do 10 m. W przypadku większego rozstawu podpór skrajnych wymagane są dwie ściany stolcowe. W takiej sytuacji rozpiętość konstrukcji może wynosić nawet do 12 m. Dodatkowymi elementami usztywniającymi i podpierającymi płatwie są ukośne zastrzały słupów ‒ miecze. Ich zadaniem jest także zwiększenie ogólnej stateczności ścian stolcowych. Oparcie słupów zazwyczaj realizuje się na drewnianych belkach podwalinowych. Zastosowanie dachu jętkowego znacząco zwiększa możliwości związane z optymalnym zagospodarowaniem przestrzeni poddasza. W budynkach przekrytych taką więźbą spodnia powierzchnia jętki znajduje się zazwyczaj około 2,3 m nad poziomem podłogi. Jeśli połacie dachu mają małe nachylenie względem poziomu, w celu zwiększenia wysokości użytkowej poddasza muruje się wyższe ściany kolankowe. Oczywiście w takim przypadku fragmenty ścian pod murłatami muszą zostać wzmocnione żelbetowymi trzpieniami, które zabezpieczą mur przed rozparciem.