Przydomowa oczyszczalnia ścieków – jak działa?

Kiedy wybrać przydomową oczyszczalnię ścieków? Jak są zbudowane przydomowe oczyszczalnie ścieków i jakie korzyści przynoszą? Kiedy lepiej sprawdzi się przydomowa biologiczna oczyszczalnia ścieków, a kiedy system drenaży rozsączających?

Jakie wyróżnia się rodzaje przydomowych oczyszczalni ścieków? Sprawdź, jak jest zbudowana oczyszczalnia z drenażem rozsączającym, a jak biologiczna przydomowa oczyszczalnia ścieków. Zwróć też uwagę, co wpływa na koszt budowy takiej oczyszczalni.

Własna przydomowa oczyszczalnia ścieków

Przydomowe oczyszczalnie ścieków cieszą się coraz większym uznaniem ze względu na zróżnicowane możliwości unieszkodliwiania nieczystości pochodzących z gospodarstw domowych. Podczyszczone ścieki można wprowadzać do gruntu lub zbiornika wodnego, np. rzeki lub jeziora. Takie systemy oczyszczania wybierane są wtedy, gdy w danej miejscowości lub gminie nie ma systemu kanalizacji sanitarnej odprowadzającej nieczystości do miejskiej oczyszczalni ścieków. Przydomowe systemy oczyszczania ścieków zastępują także szczelne szamba, które często są niezgodne z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego (negatywnie oddziałują na środowisko naturalne) oraz wiążą się z cyklicznym wywozem nieczystości ciekłych. Przydomowe oczyszczalnie ścieków o przepustowości do 7,5 m3/dobę zgodnie z prawem budowlanym wymagają zgłoszenia budowy do urzędu gminy, dlatego nie musimy ubiegać się o wydanie pozwolenia na budowę.

Ze względu na technologię oczyszczania wyróżniamy systemy przydomowych oczyszczalni:

• wykorzystujące złoże biologiczne,
• z osadem czynnym, 
• z drenażem rozsączającym,
• filtrowe ‒ stosujące piasek lub filtr gruntowo-roślinny.

Systemy z drenażem rozsączającym

Najpowszechniejszym rozwiązaniem jest oczyszczalnia wykorzystująca drenaż rozsączający, który przekazuje do gruntu podczyszczone ścieki lub tzw. wody szare poprzez system ułożonych pod powierzchnią ziemi drenów. Taki system podczyszczania ścieków sanitarnych jest zbudowany z osadnika gnilnego, studni rozprowadzającej i sieci perforowanych rurek drenarskich. Dodatkowym elementem na początku układu może być separator tłuszczów oddzielający uciążliwe i gęste tłuszcze od pozostałych zanieczyszczeń. Osadnik gnilny to szczelny zbiornik, do którego ścieki dopływają rurą kanalizacyjną. Cząstki zanieczyszczeń znajdujące się w ściekach opadają na dno i tworzą osad, który następnie jest rozkładany przez mikroorganizmy. Proces rozkładu w osadniku gnilnym przebiega w warunkach beztlenowych. Z kolei bakterie mogą pracować w warunkach zarówno tlenowych, jak i beztlenowych. Doczyszczone na końcu wody szare mogą być magazynowane w studzience zbiorczej i wykorzystywane do prac porządkowych na działce – do podlewania trawników, mycia samochodów lub do spłukiwania toalet. Koszt budowy oraz koszty eksploatacji przydomowych oczyszczalni ścieków tego typu są niskie, jednak wymagają większej powierzchni działki do rozmieszczenia urządzeń. Spośród wszystkich systemów przydomowych unieszkodliwiających ścieki drenaż rozsączający charakteryzuje się najmniejszą skutecznością oczyszczania. Istotnym aspektem systemu z drenażem jest to, że sprawdza się na gruntach przepuszczalnych. 

Przydomowe oczyszczalnie ścieków wykorzystujące procesy filtracji

Przydomowe oczyszczalnie ścieków z filtrem działają na podobnej zasadzie jak oczyszczalnie z drenażem rozsączającym i mają podobną budowę. W pierwszej fazie znajduje się osadnik gnilny, następnie filtr piaskowy, po którym można odprowadzić wody szare do gruntu lub zbierać je w studni zbiorczej. Zamiast piasku można zastosować inny kruszec – żwir. Na powierzchni ziaren piasku rozwijają się bakterie tlenowe, beztlenowe lub inne organizmy, które podczyszczają ścieki. System ten charakteryzuje się wysoką skutecznością usuwania zanieczyszczeń organicznych, takich jak BZT5 i ChZT. Filtry należy okresowo czyścić i wymieniać, natomiast powstały osad należy usuwać.

Oczyszczanie biologiczne

Alternatywą przydomowych oczyszczalni ścieków jest wykorzystanie osadu czynnego lub złoża biologicznego. Technologia wykorzystująca osad czynny opiera się na modelu miejskiej oczyszczalni ścieków, czyli posiada osadnik wstępny, bioreaktor i osadnik wtórny. Osad czynny stanowią mikroorganizmy, które w sposób naprzemiennie tlenowy i beztlenowy rozkładają znajdujące się w ściekach zanieczyszczenia. Bakterie nie tworzą skupisk i nie osiadają na powierzchniach urządzeń, tylko unoszą się w komorze osadu czynnego. Aby zapewnić warunki tlenowe, montowane są dmuchawy lub dyfuzory napowietrzające komorę. Cały proces jest zautomatyzowany i wymaga montażu pompy tłoczącej ścieki, przez co koszt budowy takiej oczyszczalni przewyższa koszty innych przydomowych systemów. Układ charakteryzuje się wysoką skutecznością oczyszczania ‒ unieszkodliwia węgiel i substancje biogenne: azot i fosfor. 

Złoże biologiczne działa na podobnej zasadzie jak system wykorzystujący osad czynny. Technologia złoża opiera się na wykorzystaniu kruszyw np. tłucznia, kamienia lub żużlu. Na materiale tworzącym złoże powstaje błona biologiczna. Mikroorganizmy tworzące skupiska absorbują zanieczyszczenia znajdujące się w ściekach, a następnie żywią się nimi. Rozwiązanie to stosuje się w sytuacji, gdy poziom wody gruntowej w obrębie działki zalega płytko.