Więźba krokwiowa ‒ czym jest i kiedy warto ją wybrać?

Więźba krokwiowa to układ składający się z par krokwi stykających się ze sobą w górnej części, a w dolnej opartych na murłatach. Taki dach jest bardzo ekonomiczny w wykonawstwie.

Więźba krokwiowa to dach bez podpór pośrednich, który można wykonać przy niedużej rozpiętości konstrukcji. Układ tego typu umożliwia efektywne zagospodarowanie poddasza.

Więźby dachowe ‒ rodzaje

Rodzaj zastosowanej w danym przypadku konstrukcji więźby dachowej zależy od kilku czynników. Jednym z podstawowych jest rozpiętość dachu, czyli odległość pomiędzy ścianami podpierającymi konstrukcję. Przy ustalaniu typu więźby trzeba wziąć pod uwagę także planowane warstwy wykończeniowe wpływające na wielkość obciążeń, które muszą przenieść elementy konstrukcyjne dachu. Do podstawowych rodzajów więźb dachowych należą:

• więźba krokwiowa ‒ najprostszy typ konstrukcji nośnej dachu stosowany w przypadku, gdy odległość pomiędzy punktami podparcia nie przekracza 6 m;
• więźba krokwiowo-jętkowa ‒ dach, w którym oprócz krokwi stykających się w kalenicy i opierających się na murłatach znajduje się dodatkowy poziomy element wzmacniający ‒ jętka. Dzięki takiej belce będącej punktem podparcia dla krokwi możliwe jest ich wydłużenie i wykonanie połaci o większym nachyleniu niż w przypadku więźby krokwiowej. Typowe więźby krokwiowo-jętkowe są stosowane w budynkach, w których odległość pomiędzy ścianami zewnętrznymi nie przekracza 7 m;
• więźba jętkowo-płatwiowa ‒ dach będący odmianą konstrukcji krokwiowo-jętkowej, w którym znajdują się ściany stolcowe. Określenie „ściana stolcowa” dotyczy rzędu słupów opartych w dolnej części na belce podwalinowej, a od góry spiętych płatwią pośrednią. Zastosowanie jednego lub dwóch rzędów pionowych podpór zwiększa ogólną stateczność całego dachu w sytuacji, gdy jętki są zbyt długie, żeby zachować stabilność. Zastosowanie takiego rozwiązania umożliwia wykonanie więźb jętkowych w budynkach o rozpiętości do 10 m (w przypadku jednej ściany stolcowej), a nawet 12 m (w przypadku dwóch ścian stolcowych);
• więźba płatwiowo-kleszczowa ‒ dach charakteryzujący się największą uniwersalnością, który można stosować w budynkach o rozpiętości ścian zewnętrznych sięgającej nawet 16 m. Pod względem wizualnym więźba płatwiowo-kleszczowa przypomina dach jętkowo-płatwiowy z dwiema ścianami stolcowymi. Różnica polega na tym, że poziome płatwie nie podpierają jętek, ale ukośne krokwie. W dachu tego typu z reguły wykonuje się dwa rodzaje wiązarów ‒ główne i pośrednie. Każdy wiązar główny jest tworzony przez parę krokwi opierających się na płatwiach, dwa słupy stolcowe oraz parę kleszczy. Ramy pośrednie są podpierane tylko przez płatwie. Wszystkie wiązary opierają się w dolnej części krokwi na murłatach.

Przeczytaj także: Dach jętkowy – konstrukcja, schemat, wymiary

Czym charakteryzuje się więźba krokwiowa?

Jak wspomniano wcześniej, dach krokwiowy jest najmniej skomplikowanym rodzajem więźby. Konstrukcja tego typu może występować w dwóch wariantach:

• jako dach krokwiowo-belkowy ‒ układ trójelementowych ram tworzonych przez parę krokwi i belkę drewnianego stropu;
• jako dach dwukrokwiowy ‒ układ par ukośnych belek bez poziomego rozparcia w dolnej części krokwi. Konstrukcje tego typu są wykonywane w budynkach ze stropami innymi niż drewniane (najczęściej monolitycznymi żelbetowymi lub prefabrykowanymi). Oparciem krokwi są w takim przypadku murłaty.

Pochylenie połaci dachu z więźbą krokwiową zazwyczaj wynosi od 40° do 60°. Długość pojedynczej krokwi dachowej z reguły nie przekracza 4,5 m, a ich osiowy rozstaw zawiera się w przedziale od 80 do 120 cm. Dodatkowym elementem usztywniającym więźbę krokwiową w kierunku podłużnym jest wiatrownica ‒ ukośna deska mocowana do krokwi od wewnętrznej strony poddasza. Prosta budowa dachu krokwiowego wpływa na powstanie znacznych sił rozporu w strefie podparcia krokwi. W związku z tym podczas projektowania i realizacji takiej więźby bardzo ważne jest, aby wykonać odpowiednio sztywne ściany kolankowe. Konstruktorzy w takim przypadku zazwyczaj zakładają niskie ściany kolankowe z dodatkowymi elementami wzmacniającymi z żelbetu (ramą z pionowych trzpieni i poziomego wieńca). Brak występowania podpór pośrednich w dachu krokwiowym umożliwia efektywne zagospodarowanie przestrzeni poddasza.

Jakie pokrycie wybrać na więźbę krokwiową?

Więźba krokwiowa jest dachem stromym, na którym nie powstaje problem związany z niską wydajnością odprowadzania wody opadowej. Więźba tego typu może zostać pokryta dowolnym rodzajem pokrycia ‒ wybór zależy głównie od preferencji inwestora. Biorąc pod uwagę fakt, iż więźba krokwiowa nie generuje dużych kosztów wykonania, warto przeznaczyć zaoszczędzone środki na trwałe wykończenie. Do materiałów wykończeniowych o najdłuższym bezawaryjnym okresie eksploatacji należy dachówka ceramiczna, której trwałość zbliża się, a nawet przekracza projektowany okres użytkowania budynku. Jeśli chcesz wykonać takie pokrycie na dachu domu, najlepiej skonsultuj się z konstruktorem, który określi odpowiedni rozmiar przekroju poprzecznego i rozstaw elementów konstrukcyjnych pod taki rodzaj wykończenia.