Ślad ekologiczny – co to jest i co należy o nim wiedzieć?

Ślad ekologiczny odnosi się do analiz prowadzonych w odniesieniu do zapotrzebowania człowieka na zasoby o pochodzeniu naturalnym. Parametr ten jest powiązany ze śladem węglowym.

Sposobem na zoptymalizowanie śladu ekologicznego i węglowego są działania mające na celu ochronę środowiska naturalnego. Jednym z rozwiązań tego typu jest wznoszenie budynków energooszczędnych (ekologicznych) z użyciem przyjaznych dla otoczenia materiałów budowlanych.

Czym jest ślad ekologiczny?

Ślad ekologiczny to inaczej miara zapotrzebowania człowieka na zasoby o pochodzeniu naturalnym. Parametr ten w pewnym sensie weryfikuje wpływ oddziaływania człowieka na środowisko naturalne. W ocenie śladu ekologicznego bierze się pod uwagę zdolność naszej planety do procesów regeneracyjnych.

Podstawową jednostką śladu ekologicznego jest powierzchnia wyrażona w hektarach, która ma zdolność do zrekompensowania zasobów oraz absorpcji powstających odpadów. W sytuacji gdy ludzkość osiągnie etap, na którym do normalnego funkcjonowania będzie potrzebna większa powierzchnia niż ta, która pozostaje dostępna, dojdzie do zdegradowania planety, a w konsekwencji jej zniszczenia.

Zgodnie z założeniami naukowców ograniczenie śladu ekologicznego jest możliwe poprzez podjęcie działań dążących do minimalizacji zachcianek konsumpcyjnych. Dzięki temu jest możliwe zredukowanie wpływu na środowisko, a finalnie ograniczenie śladu ekologicznego.

Ślad ekologiczny a ślad węglowy

Wspólną cechą śladu ekologicznego i węglowego jest pomiar stopnia oddziaływania ludzkości na środowisko naturalne. Wskaźniki używane w przypadku tych parametrów są odmienne, jednak celem kontroli obydwu jest ochrona zasobów naturalnych naszej planety.

Jednostką śladu węglowego jest równoważnik dwutlenku węgla odnoszący się do efektu cieplarnianego.

Można uznać, że obserwacja śladu ekologicznego jest rozszerzeniem idei dotyczącej śladu węglowego.

Ślad ekologiczny ‒ kalkulator

W obliczeniach śladu ekologicznego należy wziąć pod uwagę wiele zmiennych. Chcąc oszacować wartość parametru, trzeba odnosić się przede wszystkim do wytycznych literaturowych. Wyczerpujące informacje dotyczące tego zagadnienia można znaleźć w materiałach oferowanych przez amerykańskie jednostki badawcze, które podjęły się opisania i wyprowadzenia definicji śladu ekologicznego.

Kalkulator śladu ekologicznego zazwyczaj ma formę kilkuetapowej aplikacji, która na podstawie danych wprowadzonych przez użytkownika podaje prawdopodobną wartość parametru.

Budownictwo energooszczędne a ślad ekologiczny i węglowy

Jak wspomniano powyżej, sposobem na zmniejszenie śladu ekologicznego jest ograniczenie żądań o charakterze konsumpcyjnym, które przyczyni się do ochrony środowiska. Podobna idea dotyczy oczywiście ograniczenia śladu węglowego. Rozwiązaniem, które z pewnością pozostaje w zgodzie z ekologią, jest wznoszenie inteligentnych budynków, które nie wymagają dostarczenia znacznej ilości energii w celu efektywnej eksploatacji.

Domy oszczędzające energię cieszą się coraz większą popularnością. Budownictwo energooszczędne umożliwia zredukowanie kosztów ogrzewania o nawet 50% w porównaniu do domów wznoszonych tradycyjnie. Takie działanie wyraźnie zmniejsza koszty utrzymania obiektu. Początkowo wysokie koszty budowy zwracają się w takim przypadku już po kilku sezonach użytkowania budynku.

Chcąc efektywnie zmniejszyć ślad węglowy i ekologiczny, należy kierować się zasadami budownictwa energooszczędnego:

• bryła budynku powinna być prosta i zwarta bez dodatkowych elementów o znaczeniu funkcjonalnym (balkonów, wykuszy), dzięki czemu ograniczona jest możliwość występowania mostków termicznych;
• obiekt należy optymalnie usytuować na działce (większość okien powinna znaleźć się od strony południowo-zachodniej, a ewentualny garaż od północy), co umożliwi efektywne wykorzystanie światła słonecznego i naturalnego ciepła;
• należy stosować ekologiczne materiały i systemy, które ograniczają możliwość wystąpienia strat ciepła w budynku i skracają czas realizacji budowy (np. pustaki z ceramiki poryzowanej i systemy ceramiczne);
• należy stosować energooszczędne, inteligentne systemy grzewcze (przede wszystkim pompy ciepła, ewentualnie kotły na paliwa płynne gazowe);
• należy stosować systemy umożliwiające pozyskiwanie energii naturalnej (instalacja solarna, fotowoltaiczna);
• należy stosować systemy umożliwiające odzysk ciepła (rekuperacja);
• należy stosować systemy umożliwiające pozyskiwanie i gromadzenie wody opadowej;
• należy stosować energooszczędne pakiety okienne i drzwiowe.