Ściana szczytowa w domu – ocieplenie, budowa i zalety

Ściana szczytowa to trójkątna część przegrody poziomej między dachem a poziomem najwyższego stropu. Za jej stateczność najczęściej odpowiada wieniec i pionowe trzpienie wzmacniające.

Właściwe połączenie dachu ze ścianą szczytową umożliwia ograniczenie strat ciepła z budynku. Sposób połączenia izolacji dachu i ścian zależy w takim przypadku od położenia materiału ociepleniowego na więźbie.

Czym jest ściana szczytowa?

Ściana szczytowa jest trójkątną częścią ściany bocznej ‒ od poziomu poddasza użytkowego do szczytu dachu. Podstawowym zadaniem ścian szczytowych jest przejęcie ciężaru własnego więźby i pokrycia dachowego, a także obciążeń klimatycznych, i przekazanie ich na elementy konstrukcyjne znajdujące się na niższych poziomach.

Ściana szczytowa ‒ wieniec

W związku z tym, że ściana szczytowa jest narażona na znaczne obciążenia, musi zostać odpowiednio wzmocniona. W przegrodach tych zazwyczaj wykonuje się pionowe trzpienie ‒ słupki o wymiarach odpowiadających grubości ściany, zbrojone czterema prętami o średnicy 12 mm spiętymi strzemionami. Elementy tego typu lokalizuje się w narożnikach budynku oraz co około 2 m wzdłuż ściany. W celu dodatkowego usztywnienia konstrukcji zaleca się, aby jeden trzpień w środku ściany szczytowej zakończyć w poziomie kalenicy dachu. Przez ścianę szczytową powinien także przebiegać wieniec spinający całą konstrukcję budynku. Często stosowanym rozwiązaniem jest wykonanie usztywnień schodkowych łączących nadproża znajdujące się nad otworami okiennymi w szczycie budynku z poziomem wieńca ze ścian kolankowych.

Wymagany stopień wzmocnienia ścian szczytowych zależy głównie od ich wysokości. Jeśli wysokość przegrody jest mniejsza niż 3 m, a do jej wzniesienia zostały użyte poryzowane elementy murowe, z reguły nie trzeba stosować dodatkowego wzmocnienia. W innych sytuacjach może być konieczne zespolenie muru z konstrukcyjnymi elementami żelbetowymi lub wykonanie lokalnych pogrubień ściany szczytowej. Należy pamiętać, że wytyczne dotyczące tej kwestii powinny być zawarte w projekcie branży konstrukcyjnej.

Rodzaje ścian szczytowych

Podział ścian szczytowych dotyczy głównie liczby warstw tworzących przegrodę:

• ściany szczytowe jednowarstwowe ‒ przegrody tworzone z poryzowanych elementów murowych, wzmacniane pilastrami (miejscowymi pogrubieniem ścian) lub wiązane ze ścianami znajdującymi się we wnętrzu budynku. Ściany tego typu są bardzo sztywne ze względu na grubość zastosowanych elementów murowych;
• ściany szczytowe dwuwarstwowe ‒ przegrody o grubości warstwy nośnej wynoszącej zazwyczaj 24 cm lub 25 cm. Ściany o takiej budowie zazwyczaj wymagają wzmocnienia poprzez zastosowanie pionowych lub poziomych elementów żelbetowych;
• ściany szczytowe trójwarstwowe ‒ konstrukcje o grubości warstwy nośnej wynoszącej (podobnie jak w przypadku ścian dwuwarstwowych) 24 cm lub 25 cm. Ze względu na swoją budowę ściany tego typu z reguły nie wymagają stosowania dodatkowych wzmocnień.

Jak wykonać połączenie dachu ze ścianą szczytową?

Połączenie ściany szczytowej z warstwami dachu jest miejscem newralgicznym, które w przypadku nieprawidłowego obrobienia jest przyczyną strat ciepła z budynku. Zalecany sposób wykończenia styku ściany szczytowej z konstrukcją dachu zależy w dużej mierze od zaprojektowanej konstrukcji przekrycia oraz ściany. Najpopularniejszym rozwiązaniem stosowanym w budownictwie jednorodzinnym jest wykonanie dachu z okapem szczytowym. Wyciągnięcie płaszczyzny dachu poza obrys ścian szczytowych częściowo chroni je przed oddziaływaniem niekorzystnych czynników atmosferycznych. Planując taki wariant zakończenia dachu, trzeba jednak pamiętać, że wystający fragment warstw konstrukcyjnych i pokrycia połaci tworzy płaszczyznę podatną na działanie siły wiatru. W związku z tym może się zdarzyć, że w przypadku popełnienia błędów wykonawczych silne podmuchy wiatru doprowadzą do uszkodzenia dachu lub zerwania jego warstw wykończeniowych w tej strefie. Wykonanie krótkiego wspornika okapowego z reguły polega na przedłużeniu deskowania przymocowanego do krokwi. Stateczność wystającego fragmentu zazwyczaj uzyskuje się poprzez usztywnienie go rusztem z łat i kontrłat oraz przedłużoną wiatrownicę. Jeśli okap ma mieć większą szerokość, konieczne jest wydłużenie podłużnych elementów konstrukcyjnych więźby poza obrys budynku.

Okap ściany szczytowej nie musi być zaizolowany termicznie. Przy obrabianiu połączenia dachu ze ścianą szczytową trzeba jednak zadbać o to, aby izolacja cieplna dachu została właściwie połączona z warstwą ociepleniową ścian. Jeśli materiał izolacyjny dachu jest umieszczony pomiędzy krokwiami, w celu dokładnego połączenia izolacji więźby z ociepleniem pionowym szczyt ściany musi zostać zakończony maksymalnie w poziomie spodu krokwi. Jeśli ocieplenie dachu jest układane na ukośnych belkach krokwiowych, góra ściany może sięgać szczytu krokwi. W takim przypadku ocieplenie układa się na murze, a dodatkowym zabezpieczeniem warstw jest deska czołowa.